هنگامی که اسم یمن به میان می‌آید، جنگ، خونریزی، فقر مالی و بهداشتی، حمله موشک‌‌های عربستان و کودکانی که بر اثر سوء تغذیه جان می‌دهند، اولین تصاویری‌ست که از این کشور در اذهان شکل می‌گیرد. اما با همه این اتفاقات ناخوشایند، فصل برداشت قهوه در یمن زیر سایه جنگ حال و هوای خاص خود را دارد.
به گزارش شایوردنیوز/ گزارش بین‌المللی/مترجم و نویسنده: فاطمه ملایی/قهوه جزئی از فرهنگ، سبک زندگی و سنت یمنی‌هاست و در فرهنگ آن‌ها جایگاه ارزشمند خود را دارد و از ۵۰۰ سال پیش یکی از معروفترین قهوه‌های جهان در این سرزمین کشت و تولید می‌شده، و در دوران قدیم برای این‌که صوفی‌ها برای عبادت و شب‌زنده‌داری در شب بیدار بمانند، قهوه را کشت و مصرف می‌کردند.
در یمن هنوز قهوه به صورت سنتی کشت و تولید می‌شود، در این منطقه هنوز از تکنولوژی، روش‌های مدرن و ماشین‌های پیشرفته در برداشت و فراوری قهوه خبری نیست و حتی از کودهای شیمیایی برای تغذیه و رشد درختان هم استفاده نمی‌شود.
قهوه یمن مزه خاص و کیفیت بالایی دارد و فصل برداشت این محصول از اوائل نوامبر (اواخر آبان‌ماه) آغاز شده و تا پایان ژانویه (اواخر بهمن‌ماه) ادامه دارد. یکی از مناطق زیرکشت قهوه در یمن بندر موکا در جنوب صنعا پایتخت یمن است، این منطقه به کوه‌های سرسبز و کشتزارهای بهم پیوسته‌اش معروف است و این بندر یکی از بازارهای معروف قهوه در جهان است و قهوه «موکا» شهرت جهانی دارد.
فقط مردان برای برداشت قهوه به دامنه کوه‌ها می روند، جوانتر‌ها و بچه‌ها به مسن‌ترها کمک می‌کنند. کشاورزان صبح علی الطلوع تا ۱۸۰۰ متر از کوه بالا می‌روند و در دو شیفت کاری صبح تا ظهر و بعداظهر تا غروب آفتاب دانه‌های قهوه را که شبیه گیلاس هستند، می‌چینند. ارتفاع درختان قهوه به ۵ تا ۶ متر می‌رسد و سه ماه کشاورزان یمنی این مسیر سخت را می‌روند و می‌آیند.
دانه‌های قهوه یا همان گیلاس‌های قهوه که به رنگ قرمز هستند پس از برداشت بر روی پشت‌بام‌ها زیر آفتاب پهن شده و ده تا ۱۵ روز طول می کشد تا قهوه‌ها خشک شوند. در مرحله بعد یمنی‌ها پوسته روی دانه‌ها را جدا می‌کنند و قهوه‌ها را تمیز کرده و در تابه‌های بزرگ برشته می‌کنند و هر چه رنگ قهوه تیره‌تر باشد، طعم و مزه بهتری دارد. اما یمنی‌ها پوسته قهوه را هم دور نمی‌ریزند و پوسته‌ها را برشته کرده، قهوه یا دم‌نوش مشهوری بنام «قشر» تولید می‌شود که با ترکیباتی همچون زنجبیل، هل، دارچین و… دم می‌شود و از برگ‌های گیاه قهوه نیز برای تهیه چای گیاهی استفاده می‌شود.
قهوه یمن از معروفترین قهوه‌های دنیاست، اما کشاورزان در سال‌های اخیر با مشکلات عدیده‌ای روبرو شده‌اند. از زمانی که جنگ یمن در سال ۲۰۱۴ شروع شده است، جنگ بر روی صنعت قهوه بسیار تأثیر گذاشته و کشاورزان در فصل برداشت قهوه، امنیت جانی ندارند و به علت موشک‌باران نمی‌توانند تمامی محصول را بچینند و همچنین عربستان تجارت محصولات یمن را محدود کرده است و کشاورزان با محدودیت صادرات قهوه روبرو شده‌اند و سایه جنگ، اقتصاد یمن را در رکود گذاشته است. همچنین کمی بارش‌ها و کمبود آب هم یکی دیگر از مشکلاتی‌ست که بر سر راه کشت قهوه وجود دارد.
در سال‌های اخیر با توجه به خرج و مخارج و هزینه‌ها و همچنین کاهش صادرات، قهوه در یمن با قیمت مناسب از کشاورزان خریداری نمی‌شود و آن‌ها سود چندانی از تولید محصول نمی‌برند و همچنین از عهده خرج و مخارج زندگی‌شان هم برنمی آیند و کشاورزان کشت‌های جایگزین را انتخاب کرده و محصولات دیگری را کشت می کنند.
کشاورزان سرزمین عقیق و قهوه امید دارند که با کشت محصولات جایگزین، سود و منفعت بیشتری نصیبشان شود. یکی از کشت‌های جایگزین، گیاه مخدری بنام «قات» است که شیره این گیاه تاثیری به مانند ماده آمفتامین دارد و مردم یمن عادت به جویدن این گیاه بعد از نهار دارند و در بعضی مراسم‌های عروسی هم برای شادی بیشتر از گیاه قات استفاده می‌شود.
با همه مشکلاتی که کشاورزان دارند اما قهوه جایگاه ارزشمند خود را از نظر فرهنگی و سنتی حفظ کرده است و جشنواره‌هایی در فصل برداشت محصول برگزار می‌شود و سوم مارس (۱۲ اسفندماه) روز ملی قهوه نامیده شده و در این روز با برگزاری جشن‌هایی این میراث ارزشمند را ارج می‌نهند و در این جشن‌ها نمونه‌های مختلف قهوه به نمایش گذاشته می‌شود و روش‌های دم کردن انواع قهوه و نوشیدن و صرف قهوه و….از دیگر برنامه‌هاست.
