تقسیم سنتی آب «طشته» همچنان در روستای داوران رفسنجان اجراء می‌شود

رئیس میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی رفسنجان با بیان این‌که قدمت قنات روستای داوران به پیش از دوره تیموریان می‌رسد و از جمله قنوات رودخانه‌ای‌ست گفت: «طشته» یکی از سبک‌های سنتی تقسیم آب است و قنات داوران ۹۰ هکتار زمین را آبیاری می‌کند و تقسیم آب در منطقه داوران به صورت طشته است که در کل کشور فقط کشاورزان همین منطقه آبیاری باغات را به صورت طشته انجام می‌دهند.

 به گزارش پایگاه خبری شایوردنیوز، حسن حسینی با بیان این‌که فردا جمعه ۸ اردیبهشت‌ماه جشنواره طشته به منظور معرفی هر چه بیشتر ظرفیت‌های تاریخی و گردشگری روستای داوران در مکان قنات داوران و برگزار می‌‎شود، اظهار کرد: قنات داوران قدمت زیادی دارد و در فهرست آثار ملی ثبت شده و طشته یکی از سبک‌های تقسیم آب سنتی است و همچنان از سوی اهالی روستای داوران اجراء می‌شود.

رئیس میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان رفسنجان بیان کرد: در جشنواره تشته، برنامه‌های متنوع فرهنگی، نمایشگاه محصولات محلی و صنایع‌دستی، نمایش طشته‌های تاریخی استان کرمان و تجلیل از مقنیان و پیشکسوتان حوزه قنات اجراء می‌شود.

وی افزود: آب قنات داوران یکی از بهترین آب‌های قنات در کل منطقه رفسنجان شناخته می‌شود حتی بسیاری از مردم شهرهای اطراف برای استفاده از آن به این روستا می‌آیند.

حسینی عنوان کرد: به مناسبت روز ملی قنات ایرانی، جشنواره فرهنگی و گردشگری «طشته» فردا در روستای داوران رفسنجان برگزار می‌شود.

به گزارش شایوردنیوز، یکی از روش‌های تعیین مقدار آب که از هزار سال پیش تاکنون متداول بوده، «پیمانه کردن» آب است. روش کار بدین ترتیب است که در کنار نهر یا جوی آب، تشتی پر از آب قرار داده و به تعداد «پیمانه مدت» به هر روستا یا کشاورز آب می‌دادند.

پس از احداث قنات‌ها برای حفظ عدالت بین کشاورزان و روستایان منطقه، فردی را انتخاب می‌کردند تا وظیفه تقسیم سهمیه آب را بین سهامداران آب برعهده گیرد، به این فرد میرآب گفته می شد. میرآب با استفاده از ساعت آبی مقدار سهمیه متقاضیان آب را مشخص می‌کرد. ساعت آبی متشکل از یک کاسه کوچک بود که وسط کاسه یک سوراخ قرار داشت، در یک سمت از دیوار داخلی کاسه چندین علامت جهت درجه‌بندی و اندازه‌گیری حک شده بود. کاسه اندازه‌گیری در یک دیگ بزرگ پر از آب قرار می‌گرفت. طریقه جیره‌بندی آب توسط میرآب انجام می‌شد که نیازمند سال‌ها تجربه بود، او به شکل مرتب به کاسه نگاه می‌کرد و به تعداد دفعاتی که کاسه پر می‌شد، به داخل آب فرو رفته و کاسه به کف برخورد می‌کرد. یک فنجان یا هفت دنگ و نیم (۷ دقیقه و نیم امروزی) حساب کرده و یک خرده سنگ را به تعداد دفعاتی که کاسه در آب فرو می‌رفت در یک ظرف سفالی می گذاشت. هر تکه سنگ در ظرف نشان‌دهنده این بود که هر سهامدار چقدر آب از قنات برداشت کرده است، به طور مثال اگر ۱۰ عدد سنگ در ظرف قرار می‌گرفت یعنی ۱۰ کاسه یا معادل امروزی ۷۵ دقیقه آب قنات را مصرف کرده‌ است. هر تعداد دفعاتی که فرد از قنات سهم آب طلب داشت می‌توانست به میرآب بگوید و سهم آب خود را به تعداد سنگ‌ها در زمینش جاری کند. میرآب و کشاورزان طبق قرارداد نشانه‌ای مثل صدای شیپور یا جار زدن را معین می کردند تا هربار که سهمیه آب در زمین کسی که جاری شده است با شنیدن صدای جار یا شپور نفر بعدی آب را به زمین خود منتقل کند.