هفته گذشته خبری روی خروجی سایتها در کشور رفت، مصطفی احمدی رئیس اتحادیه فروشندگان آجیل و خشکبار خبر از این داد که برخی از صادرکنندگان که پسته را از طریق افغانستان صادر می‌کردند اکنون از دور خارج شده‌اند، چراکه مدتی است افغان‌ها به شهرهایی مانند رفسنجان، سیرجان و.. می‌روند و محصول مورد نیاز را مستقیم از باغدار می‌خرند.اکنون هم که در آستانه برگزاری رقابت‌های جام جهانی در روسیه هستیم از همین حالا افغان‌ها وارد بازار شده‌اند پسته ایرانی را در حجمی چند برابر سال‌های گذشته می‌خرند که به روسیه صادر کنند.
البته این خبر در رفسنجان چندان خبر جدیدی نیست، در رفسنجان سالهاست که افاغنه در تجارت و بازار پسته نقش دارند.
این مهاجران از آن روزی که به شهر رفسنجان مهاجرت کردند، خود را وارد بازار پسته کردند زیرا ماندن در رفسنجان خرج داشت و حدود هفتاد هزار افاغنه باید برای خرج و مخارج، درآمد کسب می کردند و به حتم شغلی با درآمد بالا، بهتر از خرید و فروش پسته نمی شد پیدا کرد.
افاغنه وانت خریدند و یا با کرایه وانت به روستاها می روند، اجناسی می فروشند و پسته می خرند، در شهر مغازه اجاره کردند و خرید و فروش پسته را شروع کردند و حتی بزرگترین مجموعه از افرادی که در آب خندان پسته رفسنجان نقش دارند زنان افاغنه هستند، بیش از هفتاد درصد پسته دم بست توسط زنان افغانی خندان می شود، کافی است یک روز، راه چندان دوری نروید و در همین کوچه های منتهی به خیابانهای مرکز شهر در خیابان مدرس، انقلاب، شریعتی و … قدم بزنید و صدای تق تقی به گوش می رسد که این صدای چکشی است که پسته ها را خندان می کند و وارد بازارهای جهانی می کند و همچنین افاغنه پسته‌های درجه ٣،۴ و حتی ۵ ایرانی را خریداری و بعد از مغز کردن و بسته‌بندی به نام پسته رفسنحان به کشورهای اروپایی صادر می‌کنند.
نکته قابل توجه این است که همه این پسته ها در شرایط غیر بهداشتی و در انبارهای غیر استاندارد نگهداری می شوند و سالهاست که هیچ کس به این مسئله توجه ندارد و حال با ورود پررنگ افاغنه در بازار پسته این نگرانی وجود دارد که پسته ایران و مخصوصا رفسنجان که مزه و طعم خوشمزه ای دارد و در بازارها ی جهانی، تجار برای خرید آن رقابت دارند، برند تجاری خود را از دست دهد و مشکلاتی را باز هم در خصوص سلامت و بهداشت به وجود بیاورد. همانطور که سالها پیش میزان بالای قارچ افلاتوکسین در بعضی از محموله های صادراتی پسته باعث شد که بزرگترین بازار تجاریمان، بازار اروپا را از دست بدهیم و برای جلب اعتماد مجدد، هزینه های هنگفتی پرداخته شد.
اما واقعیت این است که فقط بی توجهی مسئولین در ورود گسترده افاغنه به بازار پسته رفسنجان را نمی توان مقصر دانست، بعضی از تجار هم در ایجاد این آشفته بازار دست داشتند. تجاری که پسته های دم بست را روانه خانه های افاغنه کردند و به واسطه شرایط کشور افغانستان و شرایط تعرفه‌ای بهتری
برای افغانستان، تصمیم گرفتند که افاغنه را وارد بازار تجارت کنند اما حالا شرایط فرق کرده و به نفع افاغنه تغییر کرده است و چندین تاجر بزرگ در رفسنجان، افاغنه هستند و آنها بی واسطه کار می کنند.
به نظر می رسد مسئولین شهر، فرماندار، نماینده و مسئولان حوزه سلامت و بهداشت باید در این خصوص کمیته ای تخصصی تشکیل داده و در این خصوص چاره اندیشی کنند و دست افراد سودجو را کوتاه کنند. بازار پسته بازار حساسی است و هر کشوری که تولید کننده پسته است، ترفندهای تجاری زیادی به کار می بندند که نبض بازار را در دست بگیرند، نگذاریم که رقبای تجاری ما بازار را قبضه کنند.
